Vaan laank nao kort Mestreechs
Paul Wijnands (Mestreech 1946) sjreef e book euver de oontwikkeling vaan de Mestreechter taol tijdens de aofgeloupe iewe. Aon de hand vaan väöl veurbeelde liet heer zien wie d’n awste vörm vaan ’t Mestreechs, ’t Laank Mestreechs, ziech leet beïnvlode door ’t Pariese straotcarneval wat vaan 1770 tot 1640 ‘ne wereldhit waor en wat veural zien eige taol hoojerde. Dat waor neet ’t elegante Frans, meh ’t platte Poissard, ’t aajd caranavalesk dialek vaan de leechstad. Gei woonder tot de Mestreechse bon vivants dao nao hartelös oetdrökkinge oet euvernaome.
Momusmestreechs en Kort Mestreechs
Nao 1840 kraog ’t Laank Mestreechs ‘ne nuie vörm vaan ’t Mestreechs debij. Nederlands Limburg waor definitief bij Holland gevoog. Dat beteikende tot ’t Frans väöl vaan ziene glitter mós aofstoon aon ‘t Hollands. En um ziech tege die veranderde taolsituatie te verzètte, koos de Frans georiënteerde nui sociëteit Momus deveur um es echte taol ’t Mestreechs te goon cultivere, meh daan wel tege d’n achter- en zelfs veurgroond vaan ’t Frans, de ierste cultuurtaol vaan väöl lede. Es rizzeltaot daovaan oontstoont binne de Momus ’t frenchy Momusmestreechs. Dat Fransgekke Momus-Mestreechs waor vaanaof 1890 evels neet mie opgewasse tege ’t Hollandse Kort Mestreechs, wat ummertouw mie op de veurgroond traoj naomaote Mestreech ziech vaan zien zuideleke invlode aofkierde.
‘Van Lang naar Kort Maastrichts’ bewijs desoondaanks mèt oonder mie sjus wie euze peeer en meeer en ‘ne groete chapeau tot ‘t Laank Mestreechs en ‘t Momus-Mestreechs anno 2022 nog neet oet de stad Mestreech verdwene zien. Dat maak ’t dialek vaan de Limburgse hoofstad tot ’n unicum.
Euver d’n auteur
Paul Wijnands (Mestreech 1946) promoveerde in de taolwetensjappe aon de Université Paris XIII. Vaanoaf 1982 wèrkde heer in Nederland en Fraankriek in ‘t hoeger en universitair oonderwies. Heer publiceerde versjèllende taolkundege studies, boe-oonder de historie vaan de verdwene Paries volkstaol: Le Poissard, la langue oubliée des Halles de Paris, Histoire d’un parler rebelle et carnavalesque (Parijs, Edilivre, 2021). Ouch sjreef heer ieder euver ‘t Mestreechs in ‘Over het Maastrichts gesproken. Nostalgaasie en vivelevink’ (Breusel 2018).
‘t Book ‘Van Lang naar Kort Maastrichts’ is veur de pries vaan € 19,50 te bestèlle bij de bookhandel en ligk vaanaof 28 oktober oonder mie in de bookwinkel bij Dominicanen in Mestreech.