Veldgewas: de stum bij ‘t gediech
Sommege diechters zien zoe vruntelek d’n teks vaan hun gediech ouch in te spreke. Dat lievert soms persoenleke en aongriepende audio-documinte op, die veer uuch es lezer neet wèlle oonthawwe. In d’n augustusnómmer geit ‘t um twie diechters: Godelieve van Gemen oet Baolder enj Felix Bergers oet As (Belsj Limburg)
Um mèt dee lèste te beginne: Felix Bergers steit bekind um zien “action poetry”. ‘ne vörm vaan poëzie boebij de veurdrach e wezelek onderdeil vaan de diechkuns vörmp. Die veurdrach kinmèrk ziech door dèks oonveurspelbaar oethaole, vol energie en mèt de naodrök op geveul en emotie. In Nederland waor Simon Vinkenoog ein vaan de belangriekste representante vaan dees struiming en Felix Bergers heet in ‘t verleie nog same mèt Vinkenoog op de buun gestande. Luuster nao zien bezunder veudrach vaan ‘t gediech “Hieëmel & Aerd” en vol ‘t gediech in d’n teks hei-oonder.
Hieëmel en aerd
Vol
Vol is ’t laeve
’t Vouwt zich oeëpe en ’t vilt ówterein
massaerend en strieëlend
dómpelend en hèffend
De kadans van dówzende brówsende sjèpsele
’n ieëwig aanzwèllende simfenie
oeëpeploeëjend tot noeëts verhoeëpte tówkómstmezieëk
ieëwige óntwikkeling
spieëlende evolusie
ekspandaerende eksperiemènte
bevrichte zónner èn
wouke stroume
oeëpe volheid
Ich braek doer de diere van persepsie
’t Graas sleet z’n erm óm mich hieëne
en dómpelt mich èn z’n ri-jke green gaere
Mosse wege mich en tókkele mich op me vel
en hèffe m’n vleis nao de hieëmel
de aerd … de aerd
de aerd weert opgenoeëme èn de sjoeët van de hieëmel
De glimlach van Moder Aerd
wèrvelt èn hieëmelse petroeëne van de ómermende kosmos
Wi-j kóm ich zoeë inins terecht èn ’n nateerorgasme?
Dit is ’n topmoment
’t Kosmisse wieëte hingt wi-j drèppels daw aan ’t mos
Alle waezes koeëme jao zoeë fèl kortbi-j
Graas en blome droume op m’n wang
Vieëgel laeze leefde èn m’n ouge
’n Plónzend plense van ploeëjende planete
’n Kletsend klatere van klaerende klanke
‘ne Flaerige flow van flówsterende flitse
Sjravelende sjrieëfklanke ówt sjri-jvende sjroefli-jne
gevlieëgelde gaere gevlieëgelde gaere gevlieëgelde gaere
klaterende klaere klaterende klaere klaterende klaere
lallende klanke lallende klanke lallende klanke
lallede lalle lallede lalle lelaidaleleide
lala lela laala lalelaa
wawa wawa wawa wawa
wa wa wa wa wa wa waah
waah
waah!
Felix Bergers, As (Belgisch Limburg)
Vaan ‘n ganse ander orde is ‘t gediech wat Godelieve van Gemen heet ingesproke. Häör gediechte zien ieder persoenlek en melancholisch, déks doorrege mèt natuurverwijzinge. In dit geval geit ‘t gediech “Hómmelbiêskes” euver ‘t treffe vaan twie jäögdege geleefde die hiel dramatisch aoflöp. En um compleet e zien laote veer ouch nog de Nederlandse vertaoling volge die Godelieve vaan dit gediech gemaak heet.
Hómmelbiêskes
Miene wil verlaore
in einen berg van zeut dóffend höj
ich mis um en ein oêrbel
Oeëts waar God losgesjlage
hae maakde greun graas
det vergaelde
hoeëg reikende reke
boêden dao van einen berg
vur opa’s um te sjloêmere
in de sjadoe
vur verleêfde um te vreje
auch vur Nico en vur mich
God maakde los en vas
manisch in ‘t wille weg
vlu mögke platluûs
wespe teke en ich kwaam toês
kratsend kroôp de nach vurbeej
sjaamluûs zien in opmars
loôs mien mam hel-op veur
Mien leêfdesveur waar
nao ‘t kratse neêt gedauf
kiêk, zag mien mam
euveral hómmelbiêskes,
ich kriêg al jeuk as ich tie zeên
bliêf binne dao kump ónwaer
det mót waere gerespekteert
ich woej nag nao Nico toe
Örges sjloôg de bliksem in
de hel waar losgebraoke
in ein veld waar brank
einen höjberg waar getroffe
verbrant geliêk mit eine jóng
mit iêzerkes ónger zien sjoôn
hae waar net negetiên
zjwart gebläökert waar zien liêf
gister gesjtrieëld óntmaag
in zeute zaochte zomertiêd
wir haet God d’r langs gesjaote
‘t höj waar beej vergaet
God hei op de iêzerkes gemik
Godelieve van Gemen, Baolder
Hommelbeestjes
Mijn wil verloren
in een berg van geurend hooi
ik mis hem en een oorbel
Ooit was God losgeslagen
schiep groen gras
dat vergeelde
met hoog reikende rieken
tot een berg gebouw
werd het voor opa’s om te sluimeren
in de warme schaduw
voor verliefden om te vrijen
ook voor Nico en voor mij
God schiep los en vast
manisch in het wilde weg
platluizen teken muggen
vlooien ook en ik kwam thuis
krabbend verkroop de nacht
Schaamluizen zijn in opmars,
las mijn moeder hardop voor
Mijn vuur van liefde
was na het krabben niet gedoofd
Kijk, zei mijn moeder,
overal hommelbeestjes,
ik krijg al jeuk als ik die zie,
blijf binnen, onweer is op komst,
dat moet men respecteren.
ik wilde nog naar Nico toe
Ergens sloeg de bliksem in
de hel was losgebroken
een veld met stoppels vloog in brand
een hooiberg was getroffen
verbrandde met een jongen
met ijzertjes onder zijn schoenen
hij was negentien
zwart geblakerd was het lichaam
gisteren gestreeld ontmaagd
in zoete zachte zomertijd
weer had God er naast geschoten
het hooi was een vergissing
God had de ijzertjes bedoeld
Godelieve van Gemen, Baarlo