Niknekske Nummer 11
Braaf dörp, de deur van de kirk kan me mit de veut aopduje. Geit hiel supelkes, of ze de sjernere gezalf höbbe, krek wie de nuuj jóng geiselikke, det die neet krökkemikkig krakend op waeg hoofde. Ich gaon nao binne.
Binne is wie de sjtreek; zakelik, mae get ermer es in sjtaej. Rame aone bäögskes van ’t kan nag alle kenj op. Kenj? Marantenae, ich mót ei kaerske opsjtaeke, kaerske veur Oos Taal det die weer baeter waert es die van mich. ich zag mich dao ‘kantje’- helop onnag. Ach ja, kaerskes aansjtaeke guf ’t ummer nag. Zuug, dao ligke de zjwaegelkes al klaor. Finale: FC D’n Aansjtaeker- Zjwaegelke 2-5. Ich wil…
…wach, kan det waal, ei kaerske veur Oos Taal? Is die dan krank? En dan nag. Mót MVV ouch gesjtiep waere? Ich sjaam mich, wiewaal gans allein in die dörpskirk. Ich zeen de kirk in det daal, waalgelegen, mit die doezjende doezjende kaerse die branje veur ’t broesjende water koesj te kriege. Storm op ons baan, golve wie Afghaanse tanks wodoor tscheepje onzer ziel dreigt te vergaan. Get angers es Code Rood. Sjanj, ich mót nao boete.
Boete doon. Paar dörper wiejer hoezjeerde dae kaerel dae volges de profeet Aktien Gesellschaft kermelietde euver de versjtikkende daeke die de kirk euver LIM ‘gespreid’ hauw. Daeke sjpreie jaja, mae die doezjende kaerse dan, deje die die daeke nieks? Wónjer wónjer! En waat te dinke van Mechel, mit drei versjillende kaerels ónger die daeke in klamp veerteen daag, dan kan ei kaerske oetkóms gaeve. Nae, hiej mót ich neet zien. Kaers trök nao de waeg dae’ch gaon mót.
- Aopduje: Waarom aop- en niet aopEduje? Daar valt veel over te zeggen. Aope en aop komen allebei voor. Vergelijk AN mee- en mededelen. Heel kort: bij aope- hoort vaak een werkwoord dat een beweging uitdrukt, Vooral bij een heftige beweging denk ik eerder aan aop-: aopsjtampe, tegenover aopehaoje, aopedoon.
- Krökkemikkig: Verzonnen woord. Een mik (witbrood) gold als zwakker dan roggebrood (mikkeman = zwakkeling, prutser), en als die dan daarbij op krukken loopt…
- Kenj: Meervoud van kantj (zijde). Bedoeld als pleidooi voor het behoud van meervouden met klinkerwisseling. Geen *boume maar buim.
- Helop: Hardop, luid. Opgenomen omdat je vaak de spelling hel-op ziet. Bang dat iemand dat helop uit zou spreken als het slot van ‘envelop’?
- Zjwaegelke: Lucifer – maar dat weet toch nog iedereen? Ik help het hopen. Vroeger hoorde je: höbs dich ei zjwaegelke?, als iemad een vuurtje nodig had. Maar roken en kerkbezoek…
- Gesjtiep: Gesteund, van sjtiepe = stutten. Laagstambomen hebben geen stutten nodig, dus moeten we het prachtige woord sjtiepe gebruiken voor allerlei andere steun. Ik rommelde, jaren geleden, in mijn beurs. Mót ich sjtiepe? vroeg collega P.
- Wiewaal: Hoewel, ofschoon. Ook een reddingspoging. We gaan toch niet óndanks det zeggen?
- Tscheepje: Scheepje, maar zouden wij niet liever beutje zeggen? Het gecursiveerde komt uit het Marialied O reinste der schepselen, tekst waarschijnlijk van Marie Koenen.
- Kermelietde: Verleden tijd van kermeliete, kermen, jammeren. En die D? Ach een zwak werkwoord met de stam op -T, maar doen we dat nog: hae paotde…? Spreek uit: paode!
- Klamp: Nauwelijks, haast niet.
- Kaers: Hier geen kaars maar een (ook al verzonnen) bijwoord; verkorting van kaarsrecht, zeg: de kortste weg. Mag het nog even? Vroeger werd kaers gebruikt als synoniem van watt: haol mich ein paer van zöstig kaers.
- Dae’ch: Ik hou daar niet van: waarom zou je minder beklemtoonde klinkers vervangen door een leesteken? Ik heb al m‘ch en d’ch gezien. Bah. (Hier als grapje gebruikt: rijmend op waeg).
Alle voorgaande afleveringen van Niknekskes zijn terug te vinden in ons Archief.