Schrijverspodium: Jan Titulaer (Hout-Blerick)

KÔM HEEJ VETKEDEE

Zag mien moder meistal as ik van ut speule zoë vettig wie ein verke binne kwaam um te aete. Ôzze pap waas um kwart euver zes met de fiets thoës gekômme van ut werk, en dan stônd de soep al efkes lekker te dampe op de taofel. ‘Maar jông wat zuus se d’r oët, zoë kums se mich neet aan de taofel. Klôp dich boëte goôd oët, en doôt de schoôn oët veur des se binne kums’.Ik trapde mich kevieps de hippe van mien veut, en makde mich richting die soep. Maar niks d’r van:

‘Kôm heej vetkedee’, zag mien mam.

In de paolingstein stônd al un bekske met lauw water. Ik woord op d’n aanrech gehöf en oëtgetrôkke. Met zôn graof washendje, det ze had ingevreve met sunlight-zeip, woord ik äörtelik geschroep, gesop en aafgedruueg. Flot in de pyjama gestap, van d’n aanrech aafgesprônge en mien plaetske opgezôch aan de taofel. Ut water leep mich oët de moel, de laepel al vaerdig in mien hand, ut smikkele en slörpe kin beginne.

Zoë ging det haos idderen aovend beej ôs thoës. Ik had boëte gespeuld met un paar jônges oët de straot. We ware met te weinig um te voetballe, dus woôrd d’r maar weer ens ein depe koel gegrave. Det waas stevig doorwerke wies aan ut grôndwater. We verdwene hiëlemaol ônder ut maaiveld. Ein paar van die strôndvervaelende maedjes stônde op de rand van de koel ôs te beklotse.

‘Waat ziet geej aan ut doôn?’, zaet zôn stôm dink.
‘Petatte aan ut paote, noow goôd?’, zag ik.
‘Ziet geej ein koel aan ut grave?’, zaet zien vriendinke.
‘Nae, we zien aan ut schoefele, noow goôd’, probeerde ik nog ens.

‘Wawa … det is neet waor. Ik zeen ut toch lekker waal, geej ziet aan ut schöppe’, en ut goeijde mich un hendje zand op de kop. Det waas ut begin van de ellende. Weej probeerde van ônder oët die zemelezeikers met schöppe zand te goëije, en zeej smete hendjes vol zand euver ôs haer. Nemus haet d’r oëteindelik gewônne, allein had ik effe later euveral de zand zitte. In mien haor en in mien laarze. En in alles wat daor zôn bietje tösse in zit. Effe later hoord ik gelökkig de kettingkas van ôzze pap ziene fiets. Veur mich en miene hônger ein belangriëk sinjaal! Ik keek euver de rand van de koel en zoog um naeve ut hoës laupe. Tiëd um te aete.

Ein paar waeke truuk op unne woensdaag middaag ware we met ein paar man naor de Bookender Koele gewaes. Det waas pas ech spannend. Veurbeej de Pope beslote we dae kiër neet rechdoor te gaon richting scheetberg, maar linksaaf naor wachpos zes. D’n euverwaeg euver en dan ein holtere brökske euver. Van heej aaf waas ut ein groët viës vettig naat stinkend moeras wies aan de Gilliskensdiëkwaeg. Ut waas de kuns um de Everloschebaek ein bietje te bliëve volge. Mekkeliker gezag as gedaon, ut waas eine ôneuverzichtelike nate zooi. Ut iërste stök leek waal wat op ein mangrove-bös. Op plaatse môs se van buimke naor buimke springe, en dich goôd vasgriëpe anders sprông se in ut water en woors se in ut moeras gezaoge. Ut hert klopde mich in de kael, want d’r ware waal miër minse verdwene in ut moeras.

Efkes wiejer woord ut graas gelökkig alweer ein stök hoëger as det weej lank ware. Ut waas net of de grônd ônder ôs bewoog. Vulde net aan of we op ut bed van pap en mam sprônge, maar dan in vertraagde opname. Alles vaerde en deinde onder dien veut. En inens ‘sjoeppp’, ik schoot met eine voot door die vaerende soppige laog. Miene laars waas gans pleite, flot leet ik mich op de kônt valle en trok met geweld miene voot oët de laars. En metein met twiëje hand griëpe en zeuke naor mien verzaope laerske. Hèhè, met ein zellefde ‘sjoeppp’ kreeg ik um net op tiëd oët ut moeras en veel achtereuver in d’n driët. Miene laars en mien erm ware kompleet dônkerbroën van d’n drek, en stônke wie unne hoephap. Mien vrinde stônde mich oët te lache maar ik dôch toen al:

‘Laot ze maar, ze kinne baeter um mich lache as um mich bäöke’. Ik zoog d’r oët as ein verke en stônk wie tiën, maar ik had ut euverlaef. We schravelde door en de buim um ôs haer woorte hoëger en auk de wal naeve de Everlosche baek woord wat hoëger en druueger. Tösse de buim zoge we alweer de Gilliskensdiëkwaeg. We hadden ut gehaold. Door de kern van d’n Bookend lepe we weer naor hoës. En ut iërste wat mien mam zag, wie ze mich zoog:

‘Maar jông, wat bis dich toch unne vetkanis! Trek dich boëte maar alles oët, want ik ruuek ut al, de stinks as unne otter’.

Vurrige waek ware we beej de Pope rechdoor gegaon de bös in. Iërs ein stökske naor ônder en dan rechdoor beej unne veersprông. Goôd de bösrand volge wies zôn klein maar kraakhelder baekske. As we heej links aanhele kwame we beej de scheetberg en de scheetkelders, altiëd spannend veur jônges wie weej. Maar as se die baek zôn fieftig maeter naor links volgsde, kwaam se beej unne kleine zandberg dae opheel in det baekse. Ideaal um dich lekker vettig te make. Flot de schoon oët en d’n berg afrenne dwars door det schoën baekske. Wie det vervaelde, probeerde we in koprol van de zandberg af te rolle. Naor dreej kiër köpke kukele waas ik zoë dol wie ein kuke. Ik kôs neet miër op tiëd remme en kwaam in de baek terech. Kint ge ôch veurstelle wie we naor ein goôd eurke d’r oët zôge? En de zand kniersde neet miër allein tösse de tand. Van det gedeuns hadde we duchtige hônger gekrege, maar we hadde noppes beej ôs. Struimopwaerts hadde we waal wat baekwater gedrônke. Smakde ein bietje naor iëzer, maar waal good veur d’n dôrs. Aan de rand van de bös waas ein veld met die wit-paarse knölkes. Noow weit ik det ut meiraap is, maar toen neumde weej det verkesvoôr. En wat goôd is veur de verkes, waas auk goôd veur ôs. We schoepde ôs ein paar van die knölkes, die woorte aafgewasse in de baek en dan opgegaete. En as se hônger haes smak alles goôd. Zelfs ongekaok verkesvoor. Effe later op waeg naor hoës. Ik veulde mich inens neet miër zoë goôd. Door det köpke kukele waas ik wat dol gewaore. En det kalde water van die baek en die rauwe knölkes van ut land vele erg slech. Ik veulde net of ze hiël gemein köpke kukelde in miene boëk. Beej ut Saorbroôk sloog mich de schrik um ut kloppend hertje:

‘Haopelik kôm ik nog waal op tiëd thoës’. We kwame naeve ein maïsveld en toen wis ik ut zeker, ik môs kakke wie unne gek. Ik vluchde mich wiëd genôg ut maïsveld in, en wie ik mich de bôks naor ônder deej, bleek det ik toch iets te wiëd in ut maïsveld waas gelaupe. Ik waas aan de reeskak en d’r waas mich al wat oët gefloep. Mien ônderbukske zoot ônder en mien korte bôks bleek auk neet miër gans strôntvreej te ziën gebleve. Veurzichtig woord de ônderbôks oëtgedaon, en de korte bôks met wat maïsblajer aafgevaeg. Wie ik oët de struuk kwaam, ware mien vrinde al oët ut zich verdwene. Maar ik vônd ut gaar neet erg, dan heufde ze mich auk neet zoë te zeen. Met mien vieze ônderbôks stevig ônder de erm leep ik met de bille beejein geknepe naor hoës. As ik eemus taege kwaam zag ik hiël beknepe ‘Hallo‘, en dreijde veurzichtig met eur met, zoë det ze miene achterkant neet zôge. En wat waas ik bliej wie ik eindelik de Liëuwerikstraot inleep. Wat waas ik opgeluch wie ik naeve ôs hoësmoor achterum kôs sluipe. Moders hebbe zoë iets metein in de smiëze, en ôs mam had ut auk al metein gezeen:

‘Och jông toch, wat hebs se noow weer gedaon?’
‘Ik kôs d’r niks miër aan doôn mam, ik woord krank en heb mich beschete, en ik veul mich neet zoë goôd’.

Alles wat ik aan had woord in d’n eimer van ôzze Sjak zien luiers in de weik gezatte, en razelend wie un Spaans rietje wachde ik op mien volgende sopbeurt. Ik heb nog noeijt zoë vruueg in miene pyjama gezaete. Want un half eurke later zoôt ik op de bank met ein heite tas thieje en twiëje beschuutjes met sôkker. Ik veulde mich langzaam aan alweer ein bietje baeter waere. En wie ôs mam naor binne kwaam en naor mich lachde, waas ik weer de allergelökkigste van de ganse Liëwerikstraot.

‘Kôm heej vetkedee’, zag ze en knoevelde mich hiël leef.

Jan Titulaer, Hout-Bliërik